Kryteria i wymogi przygotowania pracy dyplomowej
W punkcie wyjścia do pracy nad tekstem akademickim konieczne jest uświadomienie sobie tego, że podstawowym kryterium w procesie recenzji będzie dyscyplina metodologiczna i panowanie nad własnym wywodem, dlatego też kluczową sprawą jest obmyślenie planu pracy i jego konsekwentna realizacja.
Elastyczność planu pracy
W praktyce jednak jest to postępowanie zwodnicze, aprioryczne – student przed rozpoczęciem pracy dyplomowej, wykonywanej właśnie zgodnie z planem, przeprowadza zwykle research, często na polecenie promotora musi sporządzić stan badań, czyli relację na temat tego, co do tej pory opublikowano w związku z problemem poruszonym w przygotowywanej pracy magisterskiej, a to może powodować częste zmiany koncepcji odnośnie do tejże pracy – dlatego też plan powinien być elastyczny, a dzięki temu student powinien mieć czas na poradzenie sobie z nieoczekiwanymi okolicznościami.
Wymogi wiedzy faktograficznej
Z powyższego wynika, że od studenta przygotowującego pracę dyplomową oczekuje się rozległej wiedzy faktograficznej – jest to wszakże kryterium tylko podstawowe. Jeszcze na etapie studiów licencjackich praca ma istotnie charakter odtwórczy i faktograficzna relacja, rekonesans w kierunku tego, co już wiadomo, wystarcza zupełnie, by student dobrze wypadł w procesie recenzji i otrzymał stopień licencjata.
Metodologia
Na poziomie studiów magisterskich to jednak nie wystarcza. Następnym wymogiem jest poprawność metodologiczna – student musi wykazać się tym, że posiadł podstawowy warsztat badawczy i w sposób podręcznikowy, poprawny operuje konkretną metodą.
Prostota i przejrzystość
Na tym etapie natomiast nie musi okazać się on wirtuozem, który z nonszalancją łączy i krzyżuje rożne optyki badawcze, stosuje różne techniki, instrumenty i narzędzia. Powinien on przeprowadzić prosty, przejrzysty wywód, na stosunkowo niedużym materiale – błędem na tym etapie jest zwykle przeprowadzanie badań w grupie liczącej 200 respondentów albo w oparciu o zbyt duże zbiory zmiennych i wskaźników.
Wartość badań i oryginalność
Po prostu nie takie są wymogi ustawowe na magisterskim etapie edukacyjnym. Kolejną istotną kwestią jest wartość badań. Zwłaszcza na etapie magisterskim ważne jest, by z rozległą wiedzą o charakterze faktograficznym zrobić coś oryginalnego – niekoniecznie student musi w toku pisania pracy magisterskiej wypełnić istniejącą lukę w wiedzy, ale powinien on przynajmniej polemizować z istniejącymi teoriami i koncepcjami, wypracować własne, na przykład: polemiczne, stanowisko w danej sprawie.
Cel badania
Dlatego w toku pisania pracy dyplomowej ważne jest wyznaczenie sobie celu badawczego. Kluczową kwestią okazuje się ustalenie, na jakie pytania badawcze chce odpowiedzieć autor pracy. Pytania te należy ustalić z promotorem w punkcie wyjścia, jeszcze przed rozpoczęciem pracy nad tekstem.
Oczywiście ważnym kryterium jest też wykorzystanie odpowiedniej liczby opracowań z zakresu literatury podmiotowej, przedmiotowej i teoretycznej. Istnieją pewne bazy danych, które będą odpowiednie dla danego obszaru studiów. Korzystanie z tych baz danych usprawni proces pisania pracy, która będzie świadectwem oczytania, orientacji w zakresie istniejącego, aktualnego stanu badań.